07 MAART 2024

Gezonde en duurzame eetomgeving in steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen

Gezonder en duurzamer eten in de zorg? Het kan! Dat werd duidelijk tijdens het drukbezochte 5e landelijk congres “Goede Voeding in de Zorg”, dat Alliantie Voeding in de Zorg op 5 maart 2024 in Ede organiseerde. Eind 2020 organiseerde Goede Zorg Proef Je het tekenmoment met de eerste ‘voorhoedeziekenhuizen’ om de doelen voor een gezonder voedingsaanbod versneld te realiseren. Inmiddels zijn ruim 60 ziekenhuizen en 30 andere type zorginstellingen volop bezig om een beter voedingsaanbod met meer plantaardige opties te realiseren voor patiënten, medewerkers en bezoekers. Jasper Lok, teamcoördinator Duurzaam Voedsel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, is onder de indruk van de verantwoordelijkheid die de zorgsector hierin neemt: ‘Dit is een heel mooi voorbeeld, waar andere sectoren wat van kunnen leren.’

Gezonde en duurzame eetomgeving in steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen

Kennis delen

Tijdens het congres deelden tientallen experts uit ziekenhuizen, zorginstellingen en onderzoekers hun kennis en ervaringen met de 200 aanwezige facilitair managers, diëtisten, leveranciers, cateraars, beleidsmakers en stakeholders. Ze gingen met elkaar in gesprek over de eiwittransitie bij patiënten met specifieke voedingsbehoeften, het omgaan met interne weerstand, gezond en duurzaam inkopen en de continuïteit van voedingszorg. Gezamenlijke inzichten uit wetenschap en praktijk kunnen worden gebruikt om acties te nemen op korte en lange termijn. Een groep deelnemers stapte op de fiets voor een inspiratiebezoek bij Ziekenhuis Gelderse Vallei, het Voedingsziekenhuis. Hier werd in de keuken het voedingsconcept toegelicht en ging men in gesprek met de bestuurder over de realisatie van de visie en ruimte maken in het budget.

Wat verandering oplevert

Het congres had als thema ”Wat verandering oplevert”. Het bood volop inspiratie om verder te gaan met het proces naar passende voedingszorg en meer plantaardige opties en liet de impact van verandering zien. Ad Melkert, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen vertelde tijdens het congres trots te zijn dat deze beweging zich als een inktvlek uitbreidt over heel Nederland: ‘Het draagt bij aan preventie, kwaliteit van leven en een beter herstel van patiënten en daarbij geeft de zorg een signaal dat een gezondere eetomgeving de norm is. Die inzet en aandacht is en blijft nodig om verandering mogelijk te maken.’

Omgaan met weerstand

Ziekenhuizen en zorginstellingen hebben een voorbeeldfunctie voor de maatschappij. Goede voeding draagt bij aan het herstel van patiënten, een gezonde werkomgeving voor medewerkers én aan de gezondere keus door bezoekers. Maar het realiseren van een gezonder en duurzamer voedselaanbod kan ook weerstand oproepen bij bezoekers en collega’s. In een inspiratielezing nam gedragspsycholoog Sabine Jansen de deelnemers mee in hoe je kan inspelen op motieven en weerstanden die mensen ervaren bij verandering. Ze vertelde dat mensen graag zelf keuzes maken en niet willen dat zorginstellingen bepalen wat ze eten. Haar tips: Kom erachter wat weerstand oproept, biedt keuzevrijheid en verander de standaardoptie. In de communicatieworkshop bespraken deelnemers het belang van het betrekken van medewerkers in het proces en van het benadrukken van de urgentie van de voedseltransitie. Ze hielpen elkaar passende strategieën te vinden om draagvlak te verhogen.

Nieuwe tool voor eiwitcombinaties

Ook was er een primeur tijdens de workshop “Eiwittransitie bij (ondervoede) patiënten”. Pol Grootswagers, onderzoeker aan Wageningen University & Research, demonstreerde voor het eerst live een slimme online tool waarmee de aminozuurpuzzel opgelost kan worden bij een plantaardige maaltijd voor patiënten met een hoge eiwitbehoefte. Hij heeft de NEVO-tabel aangevuld met gegevens over aminozuren en verteerbaarheid van eiwitten. Grootswagers ontwikkelde de Meal Protein Quality Score waarin de score van maaltijden berekend wordt op eiwitkwaliteit, - kwantiteit en verteerbaarheid. In de live demonstratie werd meteen duidelijk welk aminozuur limiterend is in het recept. Door de hoeveelheden of ingrediënten van het recept aan te passen is meteen te zien wat het effect is op de score. De tool is nog in ontwikkeling, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat het programma automatisch met suggesties komt om maaltijden te optimaliseren wat aminozuren betreft. Grootswagers: ‘In de toekomst kan dit een bruikbaar hulpmiddel zijn voor volwaardige maaltijden en een verstandige eiwittransitie bij patiënten.’

Goede Zorg Proef Je

Routes, knelpunten en inzichten op weg naar een gezonder en duurzamer voedingsaanbod werden volop gedeeld tijdens het congres. Duidelijk werd dat er al veel is bereikt, maar dat er ook nog veel werk aan de winkel is. ‘Toon lef om een verandering in beweging te zetten’, was één van de adviezen van het expertpanel. Zowel vanuit de ziekenhuizen als de langdurige zorg benadrukten deze koplopers dat het belangrijk is om elkaar op te zoeken en kennis te delen. Dit laatste is precies waar het programma “Goede Zorg Proef Je” voor bedoeld is, zo vulde dagvoorzitter Renate Winkels, bestuurslid bij Alliantie Voeding in de Zorg, aan.

Ook was er aandacht voor de continuïteit van voedingszorg en passende overdracht binnen het netwerk. Van groot belang voor kwetsbare ouderen en mensen met ziektespecifieke behoeften en om breed een gezonder eetpatroon en gezondheidsbevordering te stimuleren vanuit het ziekenhuis. Tools als Eetscore en het leefstijlloket bieden hiervoor kansen, zo bleek uit ervaringen van Rijnstate en Ziekenhuis Gelderse Vallei.

Nationaal Preventieakkoord

Tom van Loenhout, voorzitter van de Alliantie Voeding in de Zorg, vertelde aan het einde van het congres dat er hard gewerkt wordt om de ambities van het Nationaal Preventieakkoord voor ziekenhuizen te halen, waaronder een gezond voedingsaanbod in de helft van de ziekenhuizen in 2025. ‘Als gezondheidszorg kunnen we door het inzetten van leefstijl meer betekenen. Met goede voeding kunnen we gezonde dagen toevoegen aan het leven van mensen.’ Het congres is mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Regiodeal Foodvalley. Met projectpartners in Goede Zorg Proef Je, zoals het Voedingscentrum, wordt kennis ontsloten en toepasbaar gemaakt in de zorgsetting. Het programma draagt bij aan de doelen van het Nationaal Preventieakkoord, het Integraal Zorgakkoord en aan Green Deal Duurzame Zorg 3.0.


Meer lezen:

Website www.goedezorgproefje.nl

Film: Goede Zorg Proef Je.

Aftermovie: Congres Goede Voeding in de Zorg 5 maart 


#darmkankermaand | Gezonde voeding kan in 50% van de gevallen darmkanker voorkomen. Daarom zijn we erg blij dat… https://t.co/b7AM8yTwuH
Wil je meer weten over ons onderzoek naar voeding bij ouderen en de toepassing ervan? 👉https://t.co/ObLVrGxVjy
#kennisdelen, #ouderen | De juiste voeding kan het verschil maken voor ouderen, die vaak chronische ziekten hebben.… https://t.co/bh6dxbvULs

Schrijf u nu in voor onze nieuwsbrief!

Elke 6-8 weken verschijnt onze digitale nieuwsbrief.

Bekijk hier de laatste nieuwsbrief

Uw persoonsgegevens worden conform onze Privacy- en Cookieverklaring verwerkt. Uitschrijven kan onderaan iedere nieuwsbrief die u van ons ontvangt.